Từ xưa đến nay, khi đặt tên con gái, người ta thường thêm chữ Thị vào. Thị nằm ở giữa Họ và Tên, đóng vai trò chữ đệm, chữ lót. Ví dụ như: Nguyễn Thị Lan, Trần Thị Ngọc, Lê Thị Kiều Như… Nhưng không nhiều người hiểu được tại sao lại dùng chữ Thị khi đặt tên con gái. Họ chỉ sử dụng như một thói quen. Sử dụng để “giống” như những gì người khác làm khi đặt tên con gái.

Chữ Thị tượng trưng cho đôi mắt, cửa sổ tâm hồn của người con gái

“Văn” và “Thị” là hai tên đệm phổ biến với người Việt. Theo khảo sát của tác giả Nguyễn Anh Đức, hơn 50% trong số 10.000 nữ sinh có chữ “Thị” trong tên.

Cũng bởi "độ phủ sóng" lớn như vậy, nhiều người coi việc trong tên có chữ "Thị" là bình thường. Nhưng bên cạnh đó, một bộ phận không vừa lòng khi họ và tên mình xuất hiện chữ này.

Mới đây, một tài khoản khơi mào cuộc tranh luận tại diễn đàn mạng với bức ảnh chế có câu thoại: "Tên cậu hay thật đấy… nếu không có chữ Thị".

Đụng tới vấn đề khá "nhạy cảm" với hội chị em, bài chia sẻ nhận hàng trăm lượt bình luận trái chiều.

Đây là một trong những giả thuyết, dù không có nhiều cơ sở. Khi đặt tên con gái, cha mẹ thường mong con mình sẽ có một nhan sắc xinh đẹp. Mà trên khuôn mặt, thì đôi mắt là quan trọng nhất. Vì “đôi mắt là cửa sổ của tâm hồn”. Chữ Thị theo cách giải thích này là tượng trưng cho đôi mắt (trong thị lực, thị sát, thị phạm…). Nên việc đặt tên con gái có chữ Thị nhằm biểu lộ mong muốn: con gái sẽ có một đôi mắt đẹp. Đôi mắt đẹp chính là một ngoại hình đẹp. Nếu giả thuyết này là đúng thì chữ Thị thật đẹp quá. Tại sao ngày này tên lót chữ Thị lại không còn phổ biến nữa? Cũng về phe "không ưa chữ Thị", nhiều tài khoản nói mình may mắn hay cảm thấy tự hào khi không có tên lót kinh điển này. Trái với quan điểm "anti" chữ Thị, một số dân mạng cho rằng nó không có tội tình để bị "tẩy chay" hay làm xấu xí đi tên gọi của con gái. Nhiều người tự hào với cái tên cha mẹ đặt với những gửi gắm riêng.

Chữ Thị tượng trưng cho quê hương bản xứ

Cũng có một số người cho rằng, con gái sau này phải đi lấy chồng, sống xa quê hương. Nên chữ Thị được thêm vào trong tên để nhắc nhở rằng phải luôn nhớ về quê hương. Chữ Thị lúc này được hiểu theo nghĩa “quê hương, bản xứ” (thường dùng trong: thành thị, mạc thị, đô thị…) Đây cũng là một giả thuyết hay, mang nhiều ý nghĩa, nhưng theo chúng tôi cũng chưa thật chính xác.

Chữ Thị đơn giản là tượng trưng cho đàn bà

Chữ Thị trong văn hóa Trung Hoa

Chữ Thị trong tên gọi theo nhiều tài liệu được xác định là một từ Hán Việt, viết là 氏. Ý nghĩa của nó là để chỉ phụ nữ, đàn bà nói chung. Tham khảo dịch vụ đặt tên con theo Hán Việt chiết tự tại đây Công dụng của chữ Thị được cuốn Từ điển Hán Ngữ hiện đại (NXB Bắc Kinh 1992) định nghĩa rằng: chữ Thị đặt sau họ của người phụ nữ đã có chồng. Và thường thêm họ của chồng vào trước họ cha để xưng hô. Nguyên văn: “Phóng tại dĩ hôn phụ nữ đích tính hậu, thông thường tại phụ tính tiền gia phu tính, tác vi xưng hô”. Ví dụ như: Tống Dương Thị. Tên này để chỉ người đàn bà đã có chồng. Chồng họ Tống. Cha của bà này họ Dương.

Chữ Thị trong văn hóa Việt Nam xưa

Người Việt Nam ta chịu ảnh hưởng bởi văn hóa phương Bắc, nhưng có nhiều thứ lại không áp dụng giống hệt. Ở Việt Nam, người ta lại chỉ đặt Thị sau họ cha, rồi đến tên gọi. Theo kiểu cấu trúc A Thị B, hiểu là người phụ nữ họ A tên B. Cấu trúc A Thị B này cũng giống như rất nhiều cấu trúc khác như A Công B, chỉ những người được tôn kính. Như Trương Định, thường được gọi là Trương Công Định. Hoặc như ở Trung Hoa có Trương Công Khiên. Vậy, như phân tích trên, tên Nguyễn Thị Lụa đơn giản chỉ người phụ nữ họ Nguyễn tên Lụa. Trần Thị Mai chỉ người phụ nữ họ Trần tên Mai. Kiểu gọi có chữ Thị này theo nguyên bản xưa chủ yếu dùng trong văn nói, đặc biệt trong ngôn ngữ hành chính. Chứ không phải chữ Thị mặc nhiên có trong tên. Ví dụ như trường hợp trên, tên trong khai sinh sẽ chỉ là Nguyễn Lụa. Gọi nhau thông thường cũng chỉ là Nguyễn Lụa. Nhưng trong một số trường hợp cần thiết, mang tính hành chính hơn, thì sẽ gọi là Nguyễn Thị Lụa.

Chữ Thị trong văn hóa Việt Nam ngày nay

Cách hiểu nguyên thủy này thay đổi dần theo thời gian. Về sau người ta chỉ hiểu đơn giản chữ Thị có tác dụng trang trí mà thôi. Và chữ Thị được dùng mặc định làm tên đệm (tên lót) khi đặt tên con gái. Cách đặt tên con gái đó được sử dụng rộng rãi cho đến tận ngày nay. Người ta không ngờ được rằng, các cụ bà ngày xưa chỉ được dùng chữ Thị sau khi họ đã trưởng thành, và cũng chỉ dùng trong lời nói, ở một số lĩnh vực hành chính mà thôi.

Tại sao ngày nay không còn đặt tên con gái có chữ Thị nữa

Ngày nay, do làn sóng hội nhập quốc tế, văn hóa phát triển, nên mọi thứ có xu hướng thay đổi. Thêm vào với một số quan niệm gán ghép chữ Thị với nghĩa không hay như Thị Nở, Thị Mẹt… Mà hiện nay, việc đặt tên con gái có chữ Thị gần như giảm rất nhiều. Khi thực hiện dịch vụ đặt tên con theo phong thủy, chúng tôi đa phần nhận được yêu cầu không dùng chữ Thị trong tên. Đây chỉ là một quan niệm mới. Một đồn mười, mười đồn trăm. Dần dần cả xã hội ghét chữ Thị. Chứ thật ra, xét theo quan điểm văn hóa lịch sử, chữ Thị hoàn toàn vô tội. Chỉ vì bị dùng nhiều quá mà nó trở nên mất giá mà thôi.

Vậy mới thấy họ và tên có chữ Thị xấu hay đẹp tùy thuộc vào quan điểm của mỗi người. Thực tế, cùng với thời gian, nhiều tên đệm mới xuất hiện, nhưng cách đặt tên "nam Văn nữ Thị" vẫn tồn tại như một điều đã ăn sâu vào thói quen và văn hóa của người Việt.

Còn bạn, nếu trong tên có chữ Thị, bạn có tự hào khi nói đầy đủ họ tên mình?

Nguồn: Internet